Verbs (ၾဝိူပ်ႉသ်) ၼႆႉပဵၼ်သင် မီးမဵဝ်းလႂ်လၢႆလၢႆၼၼ်ႉ ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းႁဝ်းၶဝ်ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈတေႁူႉယဝ်ႉ ၵမ်းၽွင်ႈၵေႃႈတေပႆႇႁူႉၼႆၶႃႈ ၊ Verbs ဢမ်ႇၼၼ်ၵႂၢမ်းၵိရိယႃႇ ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပဵၼ်ၶေႃႈၵႂၢမ်းမဵဝ်းၼိုင်ႈဢၼ်ႁဝ်းၸႂ်ႉတိုဝ်းလွင်ႈလၢတ်ႈ ဢမ်ႇဝႃႈတေပဵၼ်လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈ ၊ လွင်ႈတူင်ႉၼိုင် ၊ လွင်ႈဝူၼ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉယူႇ ။
မိူၼ်ၼင်ႇ ႁဝ်းၵႃႈ ၊ ႁဝ်းႁွင်ႉၵႂၢမ်း ၊ ႁဝ်းၵိၼ်ၶဝ်ႈၽၵ်း ၊ ႁဝ်းဝူၼ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉတေပဵၼ် (ၾဝိူပ်ႉ Verb) ၼႆယူႇယဝ်ႉ ။
1. Sai Aung walks in the morning. ၸၢႆးဢွင်ႇပႆလဵၼ်ႈယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် ။
2. He is going to school. မၼ်းၸၢႆးတိုၵ်ႉၵႂႃႇႁူင်းႁဵၼ်း ။
3. They don't like listen to music. ၶဝ်ဢမ်ႇၵျိူၵ်ႇထွမ်ႇၽဵင်းၵႂၢမ်း ။
4. She is a good student. မၼ်းၼၢင်းပဵၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်းလီၵေႃႉၼိုင်ႈ ။
 
1. Basic Forms of Verbs (ပေႊသိၵ်ႇၾရွမ်ႊသ်ဢွပ်ႉၾ်ၾဝိူပ်ႉသ်)
ပိူင်ငဝ်ႈပိုၼ်ႉထၢၼ်ၶွင်ၾဝိူပ်ႉသ် တီႈၼႆႉပိူင်ငဝ်ႈပိုၼ်ွထၢၼ်ၶွင်ၾဝိူပ်ႉသ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတေမီးယူႇႁူၵ်းပိုၼ်ႉထၢၼ်ဢၼ်ႁဝ်းထုၵ်ႇလီႁူႉဝႆႉ လႄႈပဵၼ်လၢႆးၸႂ်ႉတိုဝ်းမၼ်းၼႆၶႃႈ ။
 
1. Base form: Children play in the field. လုၵ်ႈဢွၼ်ႇလဵၼ်ႈၼႂ်းတီႈလဵၼ်ႈယူႇ ။
2. Infinitive: Tell them not to play. လၢတ်ႈၶဝ်ယႃႇပေလဵၼ်ႈ ။
3. Past tense: They played football yesterday. ၶဝ်လဵၼ်ႈမၢၵ်ႇၼင်မိူဝ်ႈဝႃး ။
4. Past participle: I have eaten a burger. ၵဝ်ၶႃႈၵိၼ်ၶဝ်ႈမုၼ်းပိူၵ်ႉရ်ၵိူဝ်ႉရ် ။
5. Present participle: I saw them playing with him today. ၵဝ်ၶႃႈႁၼ်ၶဝ်လဵၼ်ႈၸွမ်းမၼ်းၸၢႆးမိူဝ်ႈၼႆႉ ။
6. Gerund: Swimming is the best exercise. လုၺ်းၼမ်ႉၼၼ်ႉပဵၼ်ဢၼ်လီတႃႇလဵၼ်ႈႁႅင်းယဝ်ႉ ။

 
2. Different Types of Verbs (တီႇၾိူဝ်ႊရ်ရႅၼ်ႉထ်ထၢႆႊၽသ်ဢွပ်ႉၾ်ၾဝိူပ်ႉသ်) ႁူဝ်ၶေႃႈၶွင်ၾဝိူပ်ႉသ်ဢၼ်ၸႅၵ်ႇဝႆႉ
1. Finite Verbs (ၾၢႆးၼၢႆႉထ်ၾဝိူပ်ႉသ်)
2. Non-finite Verbs (ၼၼ်ႊၾၢႆးၼၢႆႉထ်ၾဝိူပ်ႉသ်)
3. Action Verbs (ဢႅၵ်ႉသျိၼ်ႇၾဝိူပ်ႉသ်)
4. Linking Verb (လိင်ႉၶိင်းၾဝိူပ်ႉသ်)
5. Auxiliary Verbs (ဢၵ်ႊသျိလ်လိဢရီႇၾဝိူပ်ႉသ်)
6. Modal Verbs (မူဝ်ႊၻေႃႊလ်ၾဝိူပ်ႉသ်)
(1. Finite Verbs - ၾၢႆးၼၢႆႉထ်ၾဝိူပ်ႉသ်) Finite Verbs - ၵိရိယႃႇဢၼ်တႄႉ ဢၼ်ပဵၼ်ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈၶွင်ထႅဝ်လိၵ်ႈ လႄႈပိူင်ၶွင်ၾဝိူပ်ႉသ် ၵိရိယႃႇ ဢၼ်ၵႂႃႇၸွမ်း ( subject သပ်ႉၸျႅၵ်ႉထ် ) လႄႈလႅၵ်ႈလၢႆႈၸွမ်းဢၼ်ပဵၼ် (Person/Number) ၼိုင်ႈၵေႃႉ ဢၼ်ပဵၼ် subject သပ်ႉၸျႅၵ်ႉထ် ၼၼ်ႉယူႇၶႃႈ ။
 
I live in Shan State. ၵဝ်ၶႃႈယူႇၼႂ်းမိူင်းတႆး ။
He lives in Shan State. မၼ်းၸၢႆးယူႇၼႂ်းမိူင်းတႆး ။
They walk to school. ၶဝ်ပႆၵႂႃႇႁူင်းႁဵၼ်း ။
She walks to school. မၼ်းၼၢင်းပႆၵႂႃႇႁူင်းႁဵၼ်း ။
 
ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၶဝ်တေလႆႈႁၼ်ဝႃႈၼႂ်းသွင်ထႅဝ်လိၵ်ႈ ”ၵဝ်ၶႃႈယူႇၼႂ်းမိူင်းတႆး” လႄႈ ”မၼ်းၸၢႆးယူႇၼႂ်းမိူင်းတႆး” တီႈပွင်ႇမၼ်းတႄႉမိူၼ်ၵၼ်ၵူၺ်း ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈလၢႆၸႂ်ႉမၼ်းတႄႉပိူင်ႈၵၼ်ယူႇ ၊ ယွၼ်ႉဝႃႈထႅဝ် (I live in Shan State.) ၼၼ်ႉ ႁဝ်းၸႂ်ႉ /I/ ပဵၼ်ၵေႃႉထီႉၼိုင်ႈ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၵႂႃႇၸွမ်းၾဝိူပ်ႉဢၼ်ပဵၼ် (live) လႆႈၵမ်းလဵဝ်ၼႆၶႃႈ ။ ထႅဝ်ထီႉသွင်ဢၼ်ပဵၼ် (He lives in Shan State.) ၼႆႉသမ်ႉ /He/ ပဵၼ်ၵေႃႉထီႉသၢမ် ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈႁဝ်းတေလႆႈထႅင်ႈပၼ်တူဝ် /S/ ၼၼ်ႉတီႈလိုၼ်းလင် (live) ၼၼ်ႉယူႇၶႃႈ ။
(2. Non-finite Verbs - ၼၼ်ႊၾၢႆးၼၢႆႉထ်ၾဝိူပ်ႉသ်) Non-finite Verbs - ၵိရိယႃႇဢမ်ႇတႄႉ ဢမ်ႇၼၼ်ပဵၼ်ၵိရိယႃႇဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈငဝ်ႈႁၢၵ်ႈၶွင်ထႅဝ်လိၵ်ႈၼၼ်ႉ လႄႈပဵၼ်ၵိရိယႃႇဢၼ်ဢမ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈၸွမ်းထႅဝ်လိၵ်ႈ ၸွမ်းၽူႈႁဵတ်းသၢင်ႈၼႆၶႃႈ ။ Non-finite Verbs တေမီးယူႇသၢမ်မဵဝ်းၸွမ်းၵၼ်
 
မိူၼ်ၼင်ႇ
1. Infinitive (ဢိၼ်းၾိၼိထိပ်ႉဝှ်)
2. Participle (ၽၢတ်ႉရ်ထိသိပ်ႉၽိူဝ်ႇလ်)
3. Gerund (ၸျိူဝ်ႊရ်ရႅၼ်ႉၻ်)
 
(Infinitive - ဢိၼ်းၾိၼိထိပ်ႉဝှ်) ပဵၼ်ၶေႃႈၵႂၢမ်းၵိရိယႃႇဢၼ်မိူၼ်ၵဝ်ႇ လႄႈဢမ်ႇလူဝ်ႇထႅင်ႈပၼ် /s/ /ed/ /ing/ ၸွမ်းလင်မၼ်း ယဝ်ႉၵေႃႈ Infinitive (ဢိၼ်းၾိၼိထိပ်ႉဝှ်) တေၸႅၵ်ႇၽႄဝႆႉပဵၼ်သွင်မဵဝ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ ။
 
တေမီး To-Infinitive လႄႈ Bare Infinitive
 
Bare Infinitive (ပေႊရ်ဢိၼ်းၾိၼိထိပ်ႉဝှ်) ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႉၸွမ်း /to/ ၼၼ်ႉ တေလႆႈၸႂ်ႉၸွမ်းၼင်ႇ /bade, let, make, see, hear, need, dare/ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ
 
ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း
1. I bade him go. ၶႃႈႁဵတ်းႁႂ်ႈမၼ်းၸၢႆးႁွင်ႉႁႆႈ ။
2. Let her sit there. ပၼ်မၼ်းၼၢင်းၼင်ႈတီႈၼၼ်ႉ ။
3. She made me cry. မၼ်းၼၢင်းႁဵတ်းႁႂ်ႈၶႃႈႁွင်ႉႁႆႈ ။
 
Bare Infinitive ၼႆႉၸႂ်ႉၸွမ်းလင်ဢၼ်ပဵၼ်ၾဝိူပ်ႉမိူၼ်ၼင်ႇ /will, would, shall, should, may, might, can, could, must/ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈလႆႈၼႆၶႃႈ ။
 
ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း
1. I will wait her. ၵဝ်ၶႃႈတေပႂ်ႉမၼ်းၼၢင်း ။
2. They will be back tomorrow. ၶဝ်တေပွၵ်ႈမႃးမိူဝ်ႈၽုၵ်ႈၼႆႉ ။
3. You should learn English. သူထုၵ်ႇလီလဵပ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈဢင်းၵိတ်း ။
 
To-Infinitive (ထူႇဢိၼ်းၾိၼိထိပ်ႉဝှ်) ဢၼ်ၸႂ်ႉၸွမ်း /to/ ၼၼ်ႉ လွၵ်းလၢႆးၸႂ်ႉတိုဝ်း To-Infinitive ၼႆႉ ၸႂ်ႉၸွမ်းမိူၼ်ၼင်ႇ /To be, To dream, To have, To hold, To read/ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉၶႃႈ ။
 
ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း
1. To be a teacher is not easy. တႃႇတေပဵၼ်ၶူးသွၼ်ၼၼ်ႉဢမ်ႇငၢႆႈ ။
2. I have lot of homeworks to do. ၵဝ်ၶႃႈမီးၵၢၼ်ႁိူၼ်းဢၼ်တေႁဵတ်းၼမ်ၼႃႇ ။
3. He wants to swim in the pool. မၼ်းၸၢႆးၶႂ်ႈလုၺ်းၼမ်ႉလဵၼ်ႈၼႂ်းၼွင် ။
 
(Participle - ၽၢတ်ႉရ်ထိသိပ်ႉၽိူဝ်ႇလ်) ပဵၼ်ၶေႃႈၵႂၢမ်းၵိရိယႃႇၸႂ်ႉထႅင်ႈပၼ် /ing/ ၸွမ်းလင်ၾဝိူပ်ႉၼၼ်ႉတႃႇသေႇမိူဝ်ႈယူႇၼႂ်းထႅဝ်လိၵ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ ။
 
ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း
1. I am singing. ၵဝ်ၶႃႈတိုၵ်ႉႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်း ။
2. He is crying. မၼ်းၸၢႆးတိုၵ်ႉႁွင်ႉႁႆႈ ။
3. We are studying. ႁဝ်းၶႃႈတိုၵ်ႉႁဵၼ်းယူႇ ။
 
(Gerund - ၸျိူဝ်ႊရ်ရႅၼ်ႉၻ်) ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉၵေႃႈပဵၼ်ၶေႃႈၵႂၢမ်းၵိရိယႃႇဢၼ်ႁႂ်ႈထႅင်ႈပၼ် /ing/ ၸွမ်းလင်ၾဝိူပ်ႉၼၼ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ ၵူၺ်းၵႃႈမၼ်းတေပဵၼ် (Noun ၼၢဝ်းၼ်)
 
ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း
1. Reading a book is good for you. လူလိၵ်ႈၼႆႉပဵၼ်ၽွၼ်းလီတႃႇသူယဝ်ႉ ။
2. Swimming is the best exercise. လုၺ်းၼမ်ႉၼႆႉပဵၼ်လွင်ႈလဵၼ်ႈဢဵၼ်ႁႅင်းဢၼ်လီသုတ်ႉယဝ်ႉ ။
3. Playing games can be bad for your brain. လဵၼ်ႈၵဵမ်ႊသ်ၼႆႉၸၢင်ႈပဵၼ်လွင်ႈဢမ်ႇလီတႃႇဢွၵ်းဢေႃသူယဝ်ႉ ။
 
(3. Action Verbs - ဢႅၵ်ႉသျိၼ်ႇၾဝိူပ်ႉသ်) ဢမ်ႇၼၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ dynamic verbs တႆၼႃႊမိၵ်ႉၾဝိူပ်ႉ ၼႆၵေႃႈလႆႈမိူၼ်ၵၼ်ယူႇၶႃႈ ။ Action Verbs ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပဵၼ်ၶေႃႈၵႂၢမ်းဢၼ်လၢတ်ႈၼႄလွင်ႈတူင်ႉၼိုင် လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈသေမဵဝ်းမဵဝ်းယူႇ ။ Action verbs ၼၼ်ႉတေပဵၼ်လႆႈယူႇသွင်မဵဝ်း မိူၼ်ၼင်ႇ transitive (ထရၢၼ်းသိထိပ်ႉဝှ်) ဢမ်ႇၼၼ် intransitive (ဢိၼ်းထရၢၼ်းသိထိပ်ႉဝှ်) Transitive verbs တေလႆႈမီးၵေႃႉလႆႈၶၢမ်ႇ ဢၼ်လႆႈၶၢမ်ႇၺႃးႁဵတ်းသႂ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ (object ဢွပ်ႉၸျႅၵ်ႉထ်) ၼႆယူႇ ။
 
ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း
1. He painted the car. မၼ်းၸၢႆးတႃးသီၵႃးယဝ်ႉ ။
2. She is reading the newspaper. မၼ်းၼၢင်းတိုၵ်ႉလူလိၵ်ႈၽိုၼ်ၶၢဝ်ႇ ။
3. We are watching the TV. ႁဝ်းၶႃႈတိုၵ်ႉတူၺ်းထီႇဝီႇယူႇ ။
 
Intransitive verbs ၼႆႉ ဢမ်ႇလူဝ်ႇမီးဢၼ်ပဵၼ် ၵေႃႉလႆႈၶၢမ်ႇ (object ဢွပ်ႉၸျႅၵ်ႉထ်) ၸွမ်းတၢင်းလင်ၾဝိူပ်ႉၼၼ်ႉၵေႃႈလႆႈယူႇ ။
 
ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း
1. I agree. ၵဝ်ၶႃႈႁၼ်ထိုင်ၸွမ်းယူႇ ။
2. They smiled. ၸုမ်းၶဝ်ယုမ်ႉ ။
3. We are reading. ၸုမ်းႁဝ်းတိုၵ်ႉလူလိၵ်ႈယူႇ ။
 
(4. Linking Verb - လိင်ႉၶိင်းၾဝိူပ်ႉသ်) ဢမ်ႇၼၼ် ၵိရိယႃႇၵပ်းၵၼ် ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉပဵၼ်ၶေႃႈၵႂၢမ်းဢၼ်ဢဝ်ဝႆႉၸႂ်ႉၵပ်း မိူၼ်ၼင်ႇၽူႈႁဵတ်းသၢင်ႈ Pronouns ၽရူဝ်ႊၼၢဝ်ႊၼ် လႄႈၶေႃႈၵႂၢမ်းဢၼ်တေမႃးသိုပ်ႇတၢင်းလင် ၽရူဝ်ႊၼၢဝ်ႊသ် ၼၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ Adjectives ၵမ်ႉထႅမ်ၼၢမ်းၸိုဝ်ႈ Adverbs ၵမ်ႉထႅမ်ၵိရိယႃႇ ဢမ်ႇၼၼ် Nouns ၼၢမ်းၸိုဝ်ႈ ၼႆၵေႃႈပဵၼ်လႆႈယူႇၶႃႈ ။
 
ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း
1. I am happy. ၵဝ်ၶႃႈမီးတၢင်းသိူဝ်း ။
2. He is sad. မၼ်းၸၢႆးမွင်ၸႂ် ။
3. She is lazy. မၼ်းၼၢင်းၶီႈၶၢၼ်ႉ ။
 
(5. Auxiliary Verbs - ဢၵ်ႊသျိလ်လိဢရီႇၾဝိူပ်ႉသ်) ဢမ်ႇၼၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ helping verbs (ႁဵဝ်ႉလ်ၽိင်းၾဝိူပ်ႉသ်) ၼႆႉ ပဵၼ်ၶေႃႈၵႂၢမ်းဢၼ်မႃးသိုပ်ႇပၼ် ၾဝိူပ်ႉသ်ဢၼ်တႄႉၼၼ်ႉၼႂ်းထႅဝ်လိၵ်ႈႁႂ်ႈတဵမ်ထူၼ်ႈၶိုၼ်ႈမႃးၼႆယဝ်ႉ ။ Auxiliary Verbs ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉၵေႃႈပဵၼ် ၾဝိူပ်ႉသ် /be verbs, have, လႄႈ do/ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉၶႃႈ ။
 
ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း
1. I am a student. ၵဝ်ၶႃႈပဵၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်း ။
2. They are walking to school. ၸုမ်းၶဝ်တိုၵ်ႉပႆၵႂႃႇႁူင်းႁဵၼ်း ။
3. We have seen him at school. ၸုမ်းႁဝ်းႁၼ်မၼ်းၸၢႆးယဝ်ႉတီႈႁူင်းႁဵၼ်း ။
4. Do you drink tea? သူၸွင်ႇၵိၼ်ၼမ်ႉၼဵင်ႈၶႃႈႁႃႉ?
 
(6. Modal Verbs - မူဝ်ႊၻေႃႊလ်ၾဝိူပ်ႉသ်) ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉၵေႃႈၶႂ်ႈမိူၼ်ၵၼ်တင်း auxiliary verb ၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇၶႃႈ ၵူၺ်းၵႃႈ Modal Verbs ၼႆႉတေမႃးၸွႆႈပၼ်တီႈ main verb ဝႃႈလွင်ႈဢၼ်တေပဵၼ်လႆႈ၊ လွင်ႈဢၼ်တေပဵၼ်မႃး၊ လွင်ႈပၼ်ၶႂၢင်ႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇ ။ Modal Verbs ၼၼ်ႉပဵၼ် /can, could, must, may, might, ought to, shall, should, will, would/ ၸိူဝ်းၼႆႉယူႇၶႃႈ ။
 
ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း
1. She can speak English. မၼ်းၼၢင်းလၢတ်ႈၵႂၢမ်းဢင်းၵိတ်းလႆႈ ။
2. Could you speak in Tai? (Shan) ၸွင်ႇသူလၢတ်ႈၵႂၢမ်းတႆးလႆႈ?
3. We will come back tomorrow. ႁဝ်းတေပွၵ်ႈမႃးမိူဝ်ႈၽုၵ်ႈၼႆႉ ။
4. May I leave now? ၶႃႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇမိူဝ်ႈလဵဝ်ၸွင်ႇလႆႈၶႃႈ?
5. They must do their homework. ၸုမ်းၶဝ်တေလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ႁိူၼ်းၶဝ် ။
6. I would like to say. ၶႃႈၶႂ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ ။
 
ဢေႃႈၶႃႈ ဢၼ်ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းႁဝ်းၶဝ် လႆႈႁဵၼ်းမႃးပႃႈၼိူဝ်ၼႆႉႁွင်ႉဝႃႈ Verbs (ၾဝိူပ်ႉသ်) ၵိရိယႃႇ ပဵၼ်ပိုၼ်ႉထၢၼ်ဢၼ်ၽူႈတေႇၸႃႉႁဵၼ်းၽႃႇသႃႇဢင်းၵိတ်းၶဝ် လူဝ်ႇလႆႈႁူႉဝႆႉ လႄႈမေႃဝႆႉ ၊ ပေႃးတေႁႂ်ႈၶေႃႈမုၼ်းၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈ Verbs (ၾဝိူပ်ႉသ်) ၵိရိယႃႇ ၼၼ်ႉတဵမ်ထူၼ်ႈၼႆတႄႉ လဵပ်ႈႁဵၼ်းတီႈၼႆႉၵူၺ်း တေပႆႇပဵင်းပေႃး လႄႈတဵမ်ထူၼ်ႈတႃႇၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၶဝ်ၵူႈၵေႃႉၼႆၶႃႈ။ ယွၼ်ၼၼ်ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈတီႈၼႆႉတေပဵၼ်ၽွၼ်လီတႃႇပီႈၼွင်ႉ ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းႁဝ်းၶဝ်ၵူႈၵေႃႉယူႇၶႃႈ။